|
Ο ορυκτός πλούτος της χώρας έχει προκαλέσει... παγκόσμιο πόλεμο ανάμεσα στους ενεργειακούς κολοσσούς, οι οποίοι προσπαθούν να καρπωθούν οφέλη από την εκμετάλλευσή του. Η προσπάθεια των ξένων συμφερόντων να «βάλουν χέρι» στα πλούσια κοιτάσματα του ελληνικού υπεδάφους είναι διαχρονική. Τρανή απόδειξη, η «Σύμβαση Κούπερ», η περιβόητη συμφωνία παραχώρησης της αποκλειστικής εκμετάλλευσης του Αχελώου από το Ελληνικό Δημόσιο σε αμερικανική εταιρεία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για εβδομήντα χρόνια – από το 1940 μέχρι το 2010! Τα «Επίκαιρα» παρουσιάζουν το προπολεμικό Φύλλο της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ), με το οποίο περνούσε νομοθετικά η «Σύμβαση Κούπερ», η οποία, αν και δεν εφαρμόστηκε ποτέ, αποτελεί μέχρι και σήμερα τον «οδηγό» υφαρπαγής των πλουτοπαραγωγικών πηγών μας για τις ξένες εταιρείες...
Η περίφημη «Σύμβαση Κούπερ» αποτελεί εδώ και χρόνια κάτι σαν «αστικό θρύλο» για ξένους πολιτικούς, επιστήμονες, νομικούς και αναλυτές των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Στην Ελλάδα έγινε ευρέως γνωστή πρόσφατα είτε ως «η σύμβαση που ξεπουλούσε στους Αμερικανούς ολόκληρο τον ορυκτό θησαυρό της Ελλάδας από το 1940 μέχρι το 2010» είτε ως μια «θεωρία συνωμοσίας», η οποία στην πράξη δεν υπήρξε ποτέ.
Τα ΦΕΚ που αποδεικνύουν ότι υπήρξε η «Σύμβαση Κούπερ»
Σήμερα τα «Επίκαιρα» παρουσιάζουν την πραγματική «Σύμβαση Κούπερ» και, κυρίως, τα «ψιλά της γράμματα», που αποτελούν «πρότυπο σύμβασης» για πολλές ξένες εταιρείες που φιλοδοξούν να αναλάβουν την εκμετάλλευση του ελληνικού πετρε λαίου και του φυσικού αερίου.
Η υπογραφή της συγκεκριμένης σύμβασης δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ με αριθμό 65, στις 17 Φεβρουαρίου 1940, και κυρώθηκε «διά του Αναγκαστικού Νόμου 2220/1940».
Η συμφωνία υπεγράφη μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και της αμερι κανικής Hellenic Hydro-Electric and Metallurgical Corporation (Ελληνική Υδροηλεκτρική και Μεταλλουργική Εταιρεία), συστάθηκε το 1937 στο Delaware των ΗΠΑ και είχε την έδρα της στη Νέα Υόρκη, στο γνωστό Rockefeller Piazza. Ήταν μια κοινοπραξία των αμερικανικών εταιρειών Hugh L. Cooper and Co Inc και Chemical Construction Corporation.
Είχε προηγηθεί στις 30 Οκτωβρίου 1936 η άδεια για εκπόνηση μελέτης υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων για την εκμετάλλευση των ποταμών Αχελώου, Αλιάκμονα, των χειμάρρων Μόρνου και Φίδαρη και των παραποτάμων και παραχειμάρρων τους, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ με αριθμό φύλλου 481.
Ο άνθρωπος που πρώτος αποκάλυψε τη «Σύμβαση Κούπερ»
Η αποκάλυψη της «Σύμβασης Κούπερ» έγινε από τον οικονομολόγο και δικηγόρο Δημήτρη Μπάτση. Αρχικά με ένα άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Ανταίος, το 1946, φέροντας μόνο τα αρχικά του συγγραφέα, και στη συνέχεια μέσα από το βιβλίο του με τίτλο Η βαρειά βιομηχανία στην Ελλάδα, το οποίο εκδόθηκε το 1947.
Επί δεκαετίες το έργο αυτό παρέμενε άγνωστο στο ευρύ κοινό, αν και αποκάλυπτε τους βασικούς λόγους για τους οποίους η Ελλάδα ήταν καταδικασμένη να παραμείνει εξαρτημένη και «υπανάπτυκτη» οικονομικά και τεχνολογικά. Πέρα από τις διαστάσεις συνωμοσίας που έλαβε στις μέρες μας η «Σύμβαση Κούπερ», δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει ότι ο Μπάτσης ήταν ίσως ο πρώτος που μίλησε δημοσίως για τις δυνατότητες της βαριάς μεταλλουργικής και χημικής βιομηχα νίας της χώρας μας και την ύπαρξη ορυκτού και ενεργειακού πλούτου, που θα ήταν δυνατό να αλλάξουν διά παντός την εθνική μας οικονομία.
Το γεγονός πως ο Δημήτρης Μπάτσης εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952 μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη οδήγησε πολλούς στη θεωρία ότι η εκτέλεσή του συνδεόταν με τις αποκαλύψεις του βιβλίου – μια υπόθεση που δεν αποδείχτηκε ποτέ. Η ουσία είναι πως κλείνοντας τότε το στόμα του Μπάτση σταμάτησε και οποιαδήποτε συζήτηση για το πραγματικό περιεχόμενο της «Σύμβασης Κούπερ».
Τα «ψιλά γράμματα»
Βάσει της «Σύμβασης Κούπερ», οι Αμερικανοί έπαιρναν τα δικαιώματα για αποκλειστική εκμετάλλευση των νερών του Αχελώου στις θέσεις Κρεμαστά, Πρεβέντζα, Κριεκούκι και των παραπόταμων Μέγδοβα, Αγραφιώτικου, Ασπροπόταμου, καθώς και της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παρήγε μέσω των υδροηλεκτρικών έργων για τα επόμενα εβδομήντα χρόνια, αφού η ισχύς της καθοριζόταν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010!
Τα έργα που θα αναλάμβαναν οι Αμερικανοί, όπως περιγράφονται στο άρθρο 3 της σύμβασης, αφορούσαν σε εγκαταστάσεις στις περιοχές Κρεμαστών, Πρεβέντζας και Κριεκουκίου, που θα περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, φράγματα, υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις, έργα αποχετεύσεως και υπερχειλίσεων, γραμμές μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας κ.ά.
Παράλληλα, σύμφωνα με το άρθρο 1 (παράγραφοι 1 δ, ε, ζ), με τη σύμβαση το Ελληνικό Δημόσιο παραχωρούσε στην αμερικανική εταιρεία «το αποκλειστικό δικαίωμα της ίδρυσης και εκμετάλλευσης των υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων, των γραμμών μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και της χρησιμοποίησής της από τα εργοστάσια που θα ιδρύσει, τη μεταφορά της για ηλεκτρισμό σε άλλες περιο χές της χώρας».
Για να καταλάβουμε το μέγεθος του έργου που παραχωρούσε η «Σύμβαση Κούπερ» στους Αμερικανούς για εβδομήντα χρόνια θα πρέπει να γνωρίζουμε τι εστί γεω γραφικά «Αχελώος ποταμός» ή, πιο απλά, πόσο μεγάλο κομμάτι της χώρας δόθηκε προς εκμετάλλευση στη Hellenic Hydro-Electric and Metallurgical Corporation.
Η παραχώρηση της «Σύμβασης Κούπερ» αφορούσε στο κομμάτι του ποταμού που ξεκινούσε από τα Κρεμαστά, διέσχιζε την Αιτωλοακαρνανία, μέσω του παραπόταμου Μέγδοβα περνούσε από το νομό Καρδίτσας, συνέχιζε μέσω του ποταμού Αγραφιώτικου στο νομό Ευρυτανίας και με τον Ασπροπόταμο έφτανε στο νομό Τρικάλων.
Μια ματιά στο χάρτη αρκεί για να καταλάβει κανείς ότι η συμφωνία του Ελληνικού Δημοσίου να παραχωρήσει για εβδομήντα χρόνια τα δικαιώματα εκμετάλλευσης των νερών του ποταμού και της παραγόμενης από αυτό ενέργειας έδινε ουσιαστικά το δικαίωμα στους Αμερικανούς να εκμεταλλευτούν τους υδάτινους πόρους σε δεκάδες πε ριοχές της Ελλάδας και παράλληλα να δημιουργήσουν σε αυτές βιομηχανικές εγκαταστάσεις άμεσα συνδεδεμένες με τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας!
Ο «ορυκτός πλούτος» και η «Σύμβαση Κούπερ»
Η σύμβαση προέβλεπε ότι η Hellenic Hydro-Electric and Metal lurgical Corporation θα είχε το δικαίωμα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου του 1965 να εκμεταλλεύεται την ηλεκτρική ενέργεια του Αχελώου, αλλά αμέσως μετά θα αποκτούσε το δικαίωμα να τη χρησιμοποιήσει στις «ηλεκτροχημικές και ηλεκτρομεταλλουργικές βιομηχανίες» που εδύνατο να ιδρύσει. Σε αυτές θα μπορούσαν να παράγουν, σύμφωνα με το άρθρο 52 της σύμβασης, συγκεκριμένα προϊόντα και να τα εκμεταλλεύονται όπως εκείνοι θα επέλεγαν είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Οι Αμερικανοί, μάλιστα, θα συνέχιζαν να είναι οι ιδιοκτήτες των εγκαταστάσεων αυτών και μετά τη λήξη της σύμβασης, το 2010 (άρθρο 53 παρ. 4).
Στο άρθρο 56 παρ. 1 της σύμβασης διευκρινίζονται τα προϊόντα που είχε δικαίωμα να παράγει η αμερικανική εταιρεία στις βιομηχανίες που θα δημιουργούσε. Η παρακάτω παράγραφος, αν συνδυαστεί με τις περιοχές της Ελλάδας που διασχίζει ο Αχελώος (Αιτωλοακαρνανία, Ευρυτανία, Καρδίτσα, Τρίκαλα), φωτίζει σε μεγάλο βαθμό την περίφημη «Σύμβαση Κούπερ». Διαβάζουμε ότι ο ανάδοχος δικαιούται να παράγει στις βιομηχανίες που θα ιδρύσει τα παρακάτω προϊόντα:
«α) Άζωτον (αζωτούχα προϊόντα), συνθετικήν αμμωνίαν, νιτρασβέστιον (NITRO-LIME), καυστικήν σόδαν, νιτρικόν οξύ.
β) Μη σιδηρούχα μέταλλα (NON FERROUS METALS), αργίλιον και αξείδιον αργιλίου, μαγνήσιον, χαλκόν, νικέλιον, ψευδάργυρον, μαγγάνιον, μόλυβδον και κασσίτερον, είτε εις σχήματα όγκων, πλακών, ράβδων, φύλλων, κόνεως καλωδίων είτε λειαντικών.
γ) Χρώμιον εις σχήματα όγκων, πλακών, ράβδων ή φύλλων.
δ) Πάντα συνδυασμόν των ανωτέρω μετάλλων».
Τελικά, η συνεργασία εγκρίθηκε το 1940 μόνο ως προς τον Αχελώο με τη «Σύμβαση Κούπερ», όπως καθιερώθηκε να ονομάζεται, η οποία, πάντως, έδινε στην κοινοπραξία των Αμερικανών το δικαίωμα να ειδοποιηθούν πρώτοι στην περίπτωση που το κράτος αποφάσιζε μελλοντικά την εκμετάλλευση των ποταμών Αλιάκμονα, Μόρνου και Φίδαρη (άρθρο 56 παράγραφος 2), έτσι ώστε η εταιρεία να υποβάλει και γι’ αυτούς τους ποταμούς μελέτες και προτάσεις.
Τα ελληνικά κοιτάσματα βωξίτη
Οι βιομηχανίες που θα είχαν το προνόμιο να παράγουν τα παραπάνω προϊόντα, σύμφωνα με το σχετικό ΦΕΚ, μπορούσαν να ιδρυθούν είτε στις περιοχές των υδροηλεκτρικών έργων του Αχελώου είτε «στην περιοχή της Ιτέας και στα περίχωρα αυτής», όπως σαφώς οριζόταν με το άρθρο 53 παρ. 1.
Κι εδώ αρχίζει το ενδιαφέρον της υπόθεσης, αφού «η Ιτέα και τα περίχωρα αυτής», δηλαδή ο νομός Φωκίδας, είναι περιοχή πλούσια σε βωξίτη – γεγονός προφανώς γνωστό από τη δεκαετία του ’30. Γι’ αυτό και στα προϊόντα που θα μπορούσαν να παράγουν οι βιομηχανίες της «Σύμβασης Κούπερ» υπήρχε πρόβλεψη για «αργίλιο και οξείδιο αργιλίου»: Ο βωξίτης είναι το κυριότερο μετάλλευμα εξαγωγής αργιλίου, ενώ απ’ αυτόν παράγεται το γνωστό τοις πάσι αλουμίνιο.
Είναι πλέον κοινό μυστικό ότι τα μεγαλύτερα κοιτάσματα βωξίτη της Ευρώπης βρίσκονται στην Ελλάδα και, μάλιστα, στο νομό Φωκίδας, όπου τα αποθέματα υπολογίζονται τουλάχιστον σε 140 εκατομμύρια τόνους! Πλούσια σε βωξίτη είναι και ολόκληρη η γειτονική περιοχή, που ορίζεται από τη γεωγραφική ζώνη Οίτης - Γκιώνας - Παρνασσού - Κιθαιρώνα, η οποία καλύπτει τους γειτονικούς νομούς Φωκίδας, Βοιωτίας και Φθιώτιδας.
Όλος αυτός ο ορυκτός πλούτος –ο οποίος προφανώς ήταν γνωστός από τότε στους Αμερικανούς– παραδιδόταν για εβδομήντα χρόνια στην αμερικανική εταιρεία μέσα από τα «ψιλά γράμματα» της «Σύμβασης Κούπερ»!
Πότε έπαψε να ισχύει
Και μπορεί η περίφημη σύμβαση να αποτελεί σήμερα το πρότυπο για τις ξένες εταιρείες που επιθυμούν να «βάλουν χέρι» στις πλουτοπαραγωγικές πηγές της Ελλάδας, η αλήθεια, όμως, είναι ότι η ισχύς της δεν έληξε το Δεκέμβριο του 2010 – όπως υποστηρίζουν με πάθος κάποιοι. Στην πραγματικότητα η «Σύμβαση Κούπερ» δεν εφαρμόστηκε ποτέ!
Οι λόγοι περιγράφονται σαφέστατα στο άρθρο 11, το οποίο έχει τίτλο «Προθεσμία κατασκευής των έργων και των σχετικών εγκαταστάσεων». Σύμφωνα με αυτό, το έργο κατασκευής των υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων στα Κρεμαστά θα έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί πέντε χρόνια από την ημέρα έναρξης των έργων και πάντως μέχρι το 1952. Αν αυτό δεν συνέβαινε, τότε ο ανάδοχος χωρίς καμία προειδοποίηση ή απόφαση θα θεωρούνταν έκπτωτος από κάθε δικαίωμα ή προνόμιο του παραχωρούσε η συγκεκριμένη σύμβαση.
Λίγους μήνες μετά, η Ελλάδα θα εμπλακεί στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι συσχετισμοί δυνάμεων θα αλλάξουν και η «Σύμβαση Κούπερ» δεν θα προλάβει καν να ξεκινήσει την υλοποίησή της.
Η Hellenic Hydro-Electric and Metallurgical Corporation παρέμεινε ενεργός μέχρι το 1949, χωρίς ποτέ να διεκδικήσει τα δικαιώματα που της παραχωρούσε η «Σύμβαση Κούπερ», αφού από τη μεριά της δεν ήταν ποτέ συνεπής στις όποιες υποχρεώσεις απέρρεαν από τη συμφωνία με το Ελληνικό Δημόσιο.
πηγή : epikaira.gr
| 
